Tesla (TSLA.O), 2017’de tanıttığı Model 3 ve ardından gelen Model Y ile elektrikli otomobil çağını başlatarak dünyanın en değerli otomobil üreticisi haline gelmişti. Ancak yıllar sonra bile Tesla hâlâ bu iki modele bağımlı durumda — ve görünüşe göre bu durum birkaç yıl daha sürecek.
Sonrasında piyasaya çıkan Cybertruck büyük bir hayal kırıklığı yarattı. Şirketin geleceğe dönük insan sürücüler için yeni bir modeli yok; Elon Musk odak noktasını otonom sürüş ve insansı robotlara kaydırmış durumda. Ucuz bir elektrikli araç projesi iptal edilirken, yalnızca daha sade ve ucuz versiyonlarıyla Model 3 ($37.000) ve Model Y ($40.000) satışta kaldı.
Tesla, 20 yıldır hiçbir modeli tamamen yenilemedi, oysa Çinli rakipleri neredeyse her altı ayda bir yeni model piyasaya sürüyor. Musk’ın stratejisi, Tesla’yı “iPhone gibi” sürekli yazılım güncellemeleriyle gelişen bir ürün olarak konumlandırmak.
Ancak uzmanlara göre bu strateji sonsuza dek işe yaramayabilir. S&P Global Mobility analisti Tom Libby, Tesla’nın müşteri sadakat oranının düştüğünü ve ancak teşvik harcamalarını iki katına çıkarınca toparlandığını belirtiyor:
“Veriler gösteriyor ki Tesla artık diğer markalar gibi. Yeni modeller olmadan büyüme sürdürülemez.”
Bu yılın ilk dokuz ayında Tesla satışları %6 geriledi. ABD Başkanı Donald Trump’ın elektrikli araç teşviklerini kaldırması da satışları zorlaştırıyor. Üçüncü çeyrekte gelirler geçici olarak artsa da, kâr %37 azaldı — artan Ar-Ge giderleri, tarifeler ve düşen karbon kredisi gelirleri nedeniyle.
Elon Musk, son kazanç toplantısında otomobil işinden çok robotaksi ve robot projelerine odaklandı. Bu da yatırımcıları tedirgin ediyor: Tesla’nın gelirinin %88’i hâlâ araç satışlarından geliyor.
Çinli rakip BYD, aynı dönemde 17 SUV modeli piyasaya sürerken, Tesla 2008’den bu yana yalnızca 6 araç üretti. Cybertruck’tan beklenen “yüz binlerce satış” ise gerçekleşmedi; bugüne kadar yalnızca 16.000 adet satıldı.
Analist Garrett Nelson’ın uyarısı net:
“Bu kadar yaşlanan bir ürün portföyüyle rekabet edemezsiniz. Bunun bedelini ödeyecekler.”
