Amerika Birleşik Devletleri Başkanı Donald Trump, 2 Nisan 2025’i “Kurtuluş Günü” olarak ilan etti ve ABD’nin ticaret politikalarını yeniden şekillendiren yeni gümrük tarifelerini duyurdu. Bu karar, sadece ABD ekonomisi için değil, tüm dünya için büyük bir etki yaratmaya aday. Özellikle küresel ticaretin içinde bulunduğu hassas dönemde, Trump’ın bu açıklaması dünya ekonomisinde derin bir belirsizlik yarattı ve piyasalar hızla tepki verdi.
Trump’ın açıklamasına göre, yeni gümrük tarifeleri ABD’ye yapılan ithalatın yaklaşık %20’sine denk gelen bir değeri kapsayacak. Bu, yaklaşık 600 milyar dolar tutarında bir ithalatı etkileyebilecek büyüklükte bir karar. Gümrük tarifeleri, başta Çin, Avrupa Birliği ülkeleri, Japonya ve Güney Kore gibi büyük ticaret ortakları olmak üzere, dünyanın dört bir yanından gelen ürünleri hedef alıyor. Trump bu adımı, Amerikan üreticilerinin korunması ve yerli sanayinin desteklenmesi amacıyla atıyor. Ancak, bu tür bir tek taraflı ticaret politikası, karşılıklı misillemelere yol açabilecek gibi görünüyor.
Trump’ın bu hamlesi, sadece ABD’nin dış ticaret ilişkilerini değil, aynı zamanda küresel ekonomik düzeni sarsabilir. Avrupa Birliği, bu karara karşılık olarak karşılıklı gümrük tarifelerini devreye sokmayı ve bunun yanı sıra diğer diplomatik önlemleri almayı planladığını duyurdu. AB, özellikle ABD’nin tarife artırımlarına karşılık vermek için otomotiv ve teknoloji sektörlerinde yaptırımlar uygulama seçeneğini gündeme getirdi.
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, bu konuda yaptığı açıklamada, AB’nin küresel ticaretin serbestliğini savunduğunu ve ABD’nin gümrük tarifelerini artırmasının, uluslararası ticaretin temellerine zarar vereceğini belirtti. Ayrıca, Avrupa’nın gümrük vergileri ve diğer önlemlerle karşılık verme konusunda hazırlıklı olduğunu ifade etti. Bu açıklamalar, küresel ticaret savaşlarının daha da derinleşeceği ve bunun, sadece ticaretin değil, tüm ekonomik ilişkilerin zorlu bir döneme gireceği anlamına geliyor.
Küresel Piyasaların Tepkisi: Dalgalanma ve Belirsizlik
Trump’ın açıklamalarının ardından, dünya borsaları dalgalandı. ABD borsasında, özellikle S&P 500 endeksi, sabah saatlerinde %1,7’ye varan bir düşüş yaşadıktan sonra günü %0,6’lık bir artışla kapattı. Küresel piyasalarda ise Asya, Avrupa ve gelişen ülkeler borsaları benzer şekilde büyük dalgalanmalara sahne oldu. Bu, yatırımcıların Trump’ın yeni gümrük tarifelerinin küresel ekonomik büyümeyi ne şekilde etkileyeceğine dair büyük bir belirsizlik yaşadığını gösteriyor. Uzmanlar, ticaret savaşlarının yoğunlaşmasının, özellikle düşük büyüme beklentileriyle birleşerek dünya ekonomisini daha da yavaşlatabileceğini belirtiyor.
Dünya Ekonomisi İçin Potansiyel Tehditler
Yeni gümrük tarifelerinin sadece ticaret değil, aynı zamanda enflasyon, üretim maliyetleri ve istihdam üzerinde de etkileri olacak. Gümrük vergileriyle ithalat maliyetlerinin artması, bu maliyetlerin nihai tüketiciye yansımasına neden olacak. Özellikle teknoloji, otomotiv ve inşaat sektörleri gibi büyük sanayi dallarındaki ürünler, daha pahalı hale gelebilir. Ayrıca, bu artışların genel tüketici fiyat endeksini yükselteceği ve enflasyonu tetikleyeceği öngörülüyor.
Birçok ekonomist, bu gelişmelerin küresel çapta işsizlik oranlarını artırabileceğine dikkat çekiyor. Çünkü ticaret savaşlarının etkisiyle üretim süreçlerinde daralmalar yaşanabilir, bazı şirketler ise üretim hatlarını kapatarak iş gücü kayıplarına yol açabilir. Özellikle gelişen piyasa ekonomilerinde, bu tür gümrük tarifelerinin etkisi daha yıkıcı olabilir.
Trump’ın “Kurtuluş Günü” olarak ilan ettiği bu gün, aslında küresel ticaretin geleceğini büyük ölçüde şekillendirecek bir dönemin başlangıcı olabilir. Tek taraflı gümrük tarifeleri, dünya ekonomisinin daha korumacı ve parçalanmış bir yapıya doğru evrilmesine yol açabilir. Küresel ticaretin en önemli aktörleri arasında yer alan ABD, Çin, Avrupa ve diğer büyük ekonomik güçler arasındaki gerilimler, önümüzdeki yıllarda ticaretin şekillenişinde belirleyici bir rol oynayacak gibi görünüyor.
Önümüzdeki dönemde, uluslararası kuruluşların ve ekonomik aktörlerin bu politikaları nasıl dengeleyeceği, dünya ekonomisindeki belirsizliğin hangi noktada dibe vuracağı, ve bu gelişmelerin küresel büyüme ile istihdam üzerinde yaratacağı etkiler ise merakla bekleniyor.
